به گزارش «پایگاه خبری – تحلیلی پیام ملّت»- زهره میرعیسی خانی: در دل دشت سلطانیه، جایی که گنبد فیروزه‌فام و پرشکوه «سلطانیه» همچنان از عظمت معماری ایلخانی سخن می‌گوید، سایه‌ای ناهماهنگ در حال بزرگ شدن است. بنایی سه‌طبقه در حریم منظری این اثر ثبت‌شده جهانی سر برآورده و آرامش تصویری قرن‌ها را بر هم زده است.

این ساخت‌وساز که فراتر از ضوابط قانونی و محدوده ارتفاعی مجاز منطقه انجام شده، اکنون به محور یک مناقشه حقوقی و فرهنگی میان میراث فرهنگی و شهرداری سلطانیه بدل شده است؛ مناقشه‌ای که می‌تواند آزمونی برای میزان پایبندی نهادهای شهری به خطوط قرمز حفاظتی آثار جهانی باشد.

اخطارهایی که نادیده گرفته شد

به گفته میکائیل موسوی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان، مجوز صادرشده از سوی شهرداری برای این پروژه، مغایر با محدودیت ارتفاعی مصوب بوده است.

او در گفت‌وگو  با پیام ملت تأکید می‌کند: محدودیت ارتفاع در محدوده حریم اثر دوطبقه تعیین شده است، اما سازنده برخلاف قانون اقدام به ساخت سه‌طبقه کرده است. با وجود اخطارهای کتبی وحضوری مکرر، عملیات ساختمانی متوقف نشد و ناچار شدیم از مسیر قضایی وارد شویم.

او ادامه می‌دهد: بر اساس پیگیری‌های میراث فرهنگی، اکنون دستور توقف کار از سوی مراجع قضایی صادر شده و مراحل اخذ حکم تخریب طبقه غیرمجاز در حال انجام است. موسوی تأکید دارد که در این پرونده «هیچ‌گونه گذشتی» در کار نخواهد بود.

کوتاهی شهرداری زیر ذره‌بین

میراث فرهنگی معتقد است صدور پروانه‌ای بی‌ضابطه و فقدان نظارت کافی از سوی شهرداری، زمینه‌ساز این تخلف بوده است.

به گفته موسوی شهرداری باید از طریق بازوی اجرایی خود پیش از آغاز طبقه سوم، جلوی ادامه ساخت‌وساز را می‌گرفت. متأسفانه نه اخطارها مؤثر بود و نه اقدام نظارتی جدی انجام شد.

آیا جایگاه جهانی سلطانیه در خطر است؟

در هفته‌های اخیر برخی نگرانی‌ها مبنی بر احتمال خدشه به ثبت جهانی گنبد سلطانیه در فهرست یونسکو مطرح شده بود. اما مدیرکل میراث فرهنگی زنجان این گمانه را رد می‌کند و توضیح می‌دهد: حذف یک اثر از فهرست میراث جهانی صرفاً با احداث بنایی کوچک در حریم بصری آن رخ نمی‌دهد. یونسکو در چنین مواردی ساختار حفاظتی هر کشور را ملاک ارزیابی قرار می‌دهد. اما ما وظیفه داریم از منظر تاریخی اثر صیانت کنیم؛ تخلف کوچک امروز، اگر بی‌پاسخ بماند، فردا تبدیل به روندی خطرناک خواهد شد.

میراث فرهنگی در برابر آزمون قانون

پرونده این بنا، اکنون به مرحله حساس رسیدگی قضایی رسیده و نتیجه آن می‌تواند پیام روشنی برای سایر شهرهای میراثی کشور باشد — پیامی مبنی بر این‌که حریم آثار تاریخی، حد و مرزی غیرقابل اغماض است.

سلطانیه تنها یک گنبد تاریخی نیست؛ یادآور هویت و دانش معماری ایرانی است. حفظ خط آسمان آن، حفظ احترام به تاریخ و زیبایی‌شناسی معماری ایران است. و اگر قانون در برابر این ناهماهنگی کوتاه بیاید، تقارن دیرینه میان سنگ، آجر و آسمان برای همیشه شکسته خواهد شد.