پیام ملّت؛ اسدالله قربان زاده – هر فصل به اقتضای طبیعت منحصربه‌فردش جاذبه‌های خاص خود را دارد و برای آنکه بتوان فرصت‌های گردشگری را در تمام سال توزیع کرد و رونق بخشید، باید با توجه به ظرفیت‌ها و امتیازات ویژه هر فصل، زیرساخت‌ها را مهیا و برای توسعه گردشگری برنامه‌ریزی کرد؛ ایران به عنوان کشوری چهارفصل و دارای تنوع اقلیمی و آب‌وهوایی، از این حیث دارای ظرفیت‌های بالقوه بسیاری است که باید به درستی مورد توجه قرار گیرد. در این میان فصل زمستان با فراهم آوردن امکان برگزاری بازی‌ها و ورزش‌های زمستانی، می‌تواند حائزاهمیت باشد؛ اما متاسفانه کمتر مورد توجه بوده؛ گرچه اخیرا توسعه آن در دستور کار قرار گرفته است.

ایران دارای چندین پیست اسکی مطرح است که می‌تواند پتانسیل قابل توجهی را برای برنامه‌ریزی در امر گردشگری زمستانی قرار می‌دهد. اسکی روی برف یکی از اصلی‌ترین تفریحات زمستانی است؛ ورزشی در دامن طبیعت و هوای پاک که امکان رسیدن به دومین آرزوی بشر یعنی سرعت نامحدود به همراه حس بی‌وزنی و سپری کردن یک روز شاد برفی را مهیا می‌کند.

تولد اسکی نوین
در مسیر جاده هراز در ۵۷ کیلومتری تهران و در گذرگاه اصلی جاده پایتخت و استان‌های شمالی، یکی از قدیمی‌ترین پیست‌های اسکی کشور قرار گرفته است. آبعلی؛ پیستی که برای اولین بار در سال۱۳۳۲ مجهز به دستگاه‌های بالابر شد تا روز به روز بر خیل دوستداران ورزش مهیج اسکی در این مکان افزوده شود. پیست اسکی آبعلی، محل تولد اسکی نوین و پایه ورزشی اسکی ایران دارای۵ پیست اسکی و امکاناتی نظیر یک تله کابین، ۵تله اسکی بشقابی و۳ تله اسکی چکشی، زمین‌های تنیس، سوارکاری، پرش و کایت، یک هتل و ۶ رستوران و مرکز فوریت‌های پزشکی است. فاصله بالاترین نقطه پیست آبعلی از سطح دریا۲۶۵۰ متر و پایین‌ترین ارتفاع آن۲۴۰۰متر گزارش شده است. همزمان با شروع بارش‌های برف پاییزی و زمستانی، عوامل پیست تدابیر لازم را برای راه‌اندازی پیست می‌اندیشند؛ اما طول فصل اسکی در این پیست از اواسط دی تا اواسط اسفند ماه به تناسب میزان بارش‌ها متغیر است.

وسیع‌ترین پیست ایران
خوشاکو، نام روستایی کوهستانی در دهستان دشت، از توابع بخش «سیلوانه» ارومیه است که وسیع‌ترین و زیباترین پیست اسکی کشور را در دامنه‌های وسیع خود جای داده است. پیست خوشاکو در۳۴ کیلومتری غرب ارومیه در منطقه راژان بخش سیلوانه قرار دارد؛ جایی در کوه‌های پرشیب ارومیه همراه با تجهیزات ویژه اسکی و پوشش گیاهی مناسب که می‌تواند به‌عنوان پیست اسکی روی برف و چمن، در فصول مختلف سال پذیرای گردشگران و دوستداران ورزش‌های اسکی باشد. این کانون مهم ورزش‌های زمستانی منطقه، امروز با گذر از موانع پیش رو، آماده فعالیت در سطح بین‌المللی است. قرار گرفتن در یک منطقه توریستی و نیز هم‌مرزی استان ارومیه با چند کشور، موجب شده تا ظرفیت و قابلیت جذب گردشگر و نیز میزبانی مسابقات کشوری و حتی بین‌المللی را داشته باشد.
خوشاکو، برف‌گیرترین پیست اسکی خاورمیانه است که در صورت برخوردار بودن از امکانات رفاهی و گردشگری از جمله جاده دسترسی و زیرساخت‌های خدماتی و رفاهی زمینه برگزاری رقابت‌های بین‌المللی را دارد. ظرفیت پذیرش این پیست ۵۰ هزار متر مربعی برای اسکی، ۸۰۰ تا هزار نفر تخمین زده شده و در صورت اجرای طرح‌های توسعه‌ای قابلیت پذیرش دوستداران رشته‌های مختلف اسکی را نیز دارد. این پیست از مدتی قبل به‌دلیل مشکلات فنی و سخت‌افزاری تعطیل شده بود که با پیگیری‌های مسوولان اداره کل ورزش و جوانان استان از نو بازگشایی شده و اکنون با شرایط مطلوبی آماده پذیرش علاقه‌مندان به ورزش‌های زمستانی است و به‌دلیل بالا بودن قیمت ابزار ورزش اسکی، با تدابیر اتخاذ شده در این پیست وسایل اسکی با قیمت مناسب به فروش می‌رسد. گرچه هم‌اکنون بسیاری از ورزشکاران داخل و خارج کشور برای استفاده از امکانات پیست اسکی خوشاکو به آذربایجان غربی سفر می‌کنند، با این وجود خوشاکوی ارومیه با ویژگی‌های منحصربه‌فرد و جذابیت‌های طبیعی‌اش به‌دلیل نبود امکانات مناسب نتوانسته رونق چندانی بگیرد.

پیستی برای تمام فصول
اردبیل به‌دلیل اقلیم کوهستانی، مستعد ورزش‌های زمستانی ازجمله اسکی، اسکی کوهنوردی، یخ‌نوردی، اسکی تورینگ، سورتمه روی برف، مجسمه‌سازی با برف و حتی پاتیناژ است. مجموعه فرهنگی، توریستی و ورزشی آلوارس در یکی از زیباترین نقاط این استان از لحاظ گردشگری و در دامنه‌های مرتفع و زیبای سبلان قرار دارد. پیست اسکی نام آشنای شمال غرب کشور در دامنه‌های مرتفع سبلان در ۱۲ کیلو‌متری روستای آلوارس و۲۴ کیلومتری سرعین قرار گرفته و از آنجا که در ارتفاع۳۲۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد، در پاییز و زمستان پر از برف است. این پیست مجهز به امکاناتی همچون بالابر و تله‌سیژ است و با وجود گرمای۴۰ درجه تابستان در اردبیل و سرعین باز هم می‌توان برف را در این نقطه دید. از این‌رو برف‌های این منطقه ۶ تا۸ ماه از سال می‌تواند پذیرای طبیعت‌دوستان و اسکی‌بازان باشد. تاکنون ساخت جاده‌ای آسفالتی به طول۲۴کیلومتر تا پای پیست، نصب و راه‌اندازی دستگاه و خط تله‌سیژ به طول۱۲۵۰ متر، نصب و راه‌اندازی یک خط تله اسکی و ساخت۲ باب ایستگاه کلاس‌های آموزشی جهت آماده‌سازی و بهره‌برداری، در این پیست انجام گرفته است. با این وجود نبود زیرساخت‌ها و نیز تورگردانان و آژانس‌های گردشگری متخصص، از جمله چالش‌هایی است که گردشگری این منطقه با آن مواجه است.

اولین پیست بین‌المللی کشور
اوایل دهه۴۰ مجموعه پیست اسکی دیزین توسط یک گروه خارجی که به دنبال اکتشاف معدن در بخش البرز مرکزی بودند، به سرپرستی کاظم گیلان‌پور قهرمان و مربی اسکی وقت، شناسایی شد. آن زمان این منطقه برای اسکی مناسب تشخیص داده شد و در سال۱۳۴۳ با یک دستگاه تله‌اسکی سیار در گردنه دیزین، محل تمرین خارج از فصل را برای تیم ملی ایجاد
کردند.
بعد از راه‌اندازی تله‌سیژ برقی شمشک با بازدید رئیس فدراسیون اسکی وقت در سال۱۳۴۴ از منطقه دیزین و طرح این مورد در هیات دولت، این منطقه به‌عنوان یک مجموعه اسکی تعریف و کارهای زیربنایی آن از جمله احداث جاده از سمت معدن زغال سنگ آرسین آغاز شد. در سال۱۳۴۶رسما عملیات اجرایی آن آغاز شد، تا سال۱۳۴۷ و ۱۳۴۸ به طول انجامید و یک سال بعد اولین دستگاه‌های بالابر دیزین نصب شد.
توسعه مجموعه در سال ۱۳۵۲ با تعویض تله سیژ دره به تله‌کابین، نصب تله‌سیژ قله، نصب تله اسکی گوزنی و سی چال، نصب تله اسکی دوپل مایر و مسابقه این مجموعه تا سال۱۳۵۳ تکمیل شد.

در سال۱۳۵۵، نصب تله‌سیژ چمن و ساخت رستوران چمن به اتمام رسید و تمامی این مجموعه به مرحله بهره‌برداری رسید و در سال ۱۳۵۴ نیز بهره‌برداری از این مجموعه به‌صورت برگزاری مسابقات مختلف جهانی، ملی و کشوری آغاز شد.
با گذشت سال‌ها، همچنان دیزین مهم‌ترین پیست اسکی ایران و خاورمیانه است که از طرف فدراسیون جهانی اسکی برای برگزاری مسابقات رسمی مورد تایید قرار گرفته است و به‌دلیل امکانات ویژه و خاص شامل شیب مسیر، طول مسیر، محل برگزاری مسابقات و امکانات رفاهی، عنوان بین‌المللی را کسب کرده است. امکانات رفاهی پیست اسکی دیزین بنا به توسعه وسعت منطقه، شامل۲ هتل، ۱۹ کلبه و ۵ رستوران است که همین امکانات موجب شده تا به شکل خانوادگی و در قالب تورها از سایر نقاط به این پیست بیایند.
دیزین دارای ۲۳ پیست اسکی، ۷ تله اسکی ۴تله کابین شاله، قله، دره و چمن، ۲ تله‌سیژ قله و چمن، ۷ تله اسکی بشقابی شامل دوبل مایر، سی چال، گوزنی، پشت ویل، مبتدی و چمن و یک تله اسکی چکشی است که وجود این امکانات باعث می‌شود پیست اسکی دیزین با وسعتی حدود ۵۵۰ هکتار در فصول سال، پذیرای علاقه‌مندان اسکی و ورزش‌های تابستانی و زمستانی باشد.
پیست اسنو پارک، پیست یو، پیست مبتدی و پیست چمن از دیگر پیست‌های دیزین است. مدت زمان فصل اسکی در دیزین که بیشترین زمان را برای اسکی‌‌بازان در ایران فراهم آورده، از اوایل آذر تا اواخر اردیبهشت است.
دیزین در لیست۴۰ پیست معروف جهان، مسیرهایی برای کوهپیمایی دارد و ورزشکاران به صورت تفریحی به صعود از این مسیرها می‌پردازند. این مجموعه از امکانات آموزشی، زمین‌های تنیس و والیبال، زمین بازی کودکان و پیست اسکی روی چمن نیز برخوردار است و در آن، بلندی‌هایی برای کوهپیمایی، راهپیمایی و اسب‌سواری نیز در نظر گرفته شده
است.
فعالیت‌های پیست دیزین محدود به فصل زمستان نیست، بلکه در فصل تابستان نیز علاقه‌مندان می‌توانند به فعالیت اسکی روی چمن بپردازند. این پیست در فصل بهار و تابستان نیز به علت وجود پیست اسکی چمن و برنامه‌های آموزشی، تمرین و مسابقات در سطح استان، کشور و میزبانی رقابت‌های بین‌المللی، آسیایی و جهانی مورد استفاده است و همه ساله در این منطقه مسابقات جهانی اسکی روی چمن برگزار می‌شود. ارتفاع پایین‌ترین نقطه پیست از سطح دریا۲۶۵۰ متر و بلندترین نقطه آن ۳۶۰۰ متر است. پیست اسکی دیزین در جاده کرج – چالوس، کیلومتر۷۰ جاده فرعی و در روستای «ولایت رود» واقع شده است. برای اسکی در دیزین باید در فاصله ۱۲۳ کیلومتری از مسیر جاده چالوس و ۷۱ کیلومتری شمشک راهی کوه‌های شمالی تهران و منطقه گاجره شوید.

خاطره خوش پاپایی
اسکی برای اولین بار در یک مانور ارتش سرخ روسیه در حد فاصل چهارراه سعدی و دروازه رشت کنونی به مردم زنجان معرفی شد و پس از آن در ماجرای گرفتار شدن قطار زنجان در میان برف و کولاک شدید و کمک‌رسانی و بردن آذوقه ارتش ایران به وسیله اسکی برای مسافران، خاطره خوشی از ورزش اسکی در ذهن مردم این شهر به جای گذاشت.
در سال ۱۳۴۸ چهار دستگاه بالابر پومای ساخت فرانسه برای اولین بار وارد کشور شد و در چهار منطقه دیزین تهران، همدان، تبریز و زنجان به علت علاقه به اسکی و نفوذی که محمودخان ذوالفقاری در دربار داشت، در اطراف روستای پاپایی نصب شد. پیست اسکی پاپایی با ۲۲ هکتار وسعت در ۴۵ کیلومتری جنوب غربی زنجان در منطقه‌ای کوهستانی و در۳ کیلومتری مرکز شهرستان ایجرود واقع است.
عمده فعالیت‌های هیات اسکی پس از مستهلک شدن دستگاه بالابر قدیمی و از دهه۸۰ شروع شد. در سال ۸۳، فنس‌کشی و مشخص کردن محدوده پیست انجام شد و یک سال بعد کار احیا و راه‌‌اندازی مجدد مدرسه اسکی خاتمه یافت.
در سال ۸۵، هیات اسکی این استان، خرید، نصب و راه‌اندازی خط دوم دستگاه بالابر مدل دوپل مایر را در برنامه داشت و در سال۸۶ نیز ماشین برف‌کوب مدل ۲۶۰ را که جزو کامل‌ترین ماشین‌آلات برف‌کوبی است خریداری کرد.
تابستان چند سال قبل نیز بهسازی دامنه پیست اسکی توسط ماشین‌های راه‌سازی برای ایجاد بستر مناسب آموزشی پایان یافت. هرچند اقداماتی انجام گرفته و بوفه در پایین‌دست پیست اسکی به مساحت ۸۰ مترمربع، مدرسه اسکی به مساحت ۱۵ مترمربع و نیز داشتن تله اسکی، سوئیت، رستوران، کافی شاپ و پارکینگ جزو امکانات این پیست قدیمی کشور است؛ اما هنوز امکانات در حد یک پیست اسکی استاندارد نیست. امروزه پیست اسکی در تمام دنیا جزو نقاط تاپ توریستی به حساب می‌آید، ولی متاسفانه در اکثر جوانب اعم از امکانات جاده‌‌ای، خدمات عمومی، امکانات تفریحی و رفاهی مشکلاتی وجود دارد.
ایران با داشتن رشته‌کوه‌های گسترده و طولانی، در فصل زمستان می‌تواند انتخاب مناسبی برای گردشگران مشتاق به ورزش‌ها و تفریحات زمستانی باشد؛ به‌ویژه گردشگرانی از کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس که علاقه‌مند به کسب تجارب تازه و تفریحات مدرن هستند. از این‌رو با توجه به شرایط اقتصادی کنونی کشور، زمان بسیار مناسبی است که به این حوزه پرداخته شود.
با فراهم‌آوری امکانات و استانداردهای بین‌المللی، ایران می‌تواند تبدیل به قطب گردشگری زمستانی شود؛ صورتی از گردشگری که طرفداران خاص خود را دارد؛ افرادی هیجان‌طلب که غالبا از طبقه متوسط به بالا هستند و از این حیث می‌توانند با ورودشان به ایران و داشتن تجربه‌ای لذت‌بخش، در پی تکرار آن و علاقه‌مندی به دیگر جاذبه‌های گردشگری کشور، ارزآوران خوبی برای اقتصاد شکننده ایران باشند.

۱۱۰/ق