زهره میرعیسی‌خانی‌- مجموعه نمایشنامه «ور» در آئین اختتامیه چهارمین همایش تئاتر مردمی بچه‌های مسجد رونمایی شد. این مجموعه که به قلم آرزو بهرامی است؛ یکی دیگر از آثار مکتوب حوزه هنری انقلاب اسلامی استان زنجان محسوب می‌شود که دربردارنده چهار نمایشنامه با عناوین «بی‌آبادی»، «روی آب»، «سرپرستان» و «وَر» است.

«آرزو بهرامی» از نمایشنامه‌نویسان استان زنجان، بارها توانسته است در جشنواره‌های مختلف کشوری دیده شود. او نوشتن را از نوجوانی با حضور در کلاس‌های استاد «حسین فتاحی»، در زمینه داستان کوتاه شروع کرده است و سپس با حضور در کلاس‌های انجمن نمایش و دوره فیلمسازی سینمای جوان، نوشتن نمایشنامه و فیلمنامه را آغاز کرده و تاکنون آن را ادامه داده است.

به گفته او؛ کتاب «ور» مجموعه چهار نمایشنامه است که در یک جلد و توسط انتشارات «کجاوه سخن» به سفارش حوزه‌هنری استان زنجان به چاپ رسیده است. این مجموعه شامل نمایشنامه‌ بی‌آباد (کاندیدای جایزه ملی سردار دل‌ها)، نمایشنامه‌ ور (رتبه‌ دوم جشنواره‌ی منطقه‌ای نمایشنامه‌نویسی مجید واحدی زاده)، نمایشنامه‌ روی آب (راه یافته به دور دوم جشنواره‌ی تئاتر مردمی و جشنواره نمایشنامه‌نویسی جامعه‌نگار) و نمایشنامه‌ سرپرستان (رتبه‌ی سوم دومین جشنواره ملی چهارراه) است.

او در مورد فعالیتهای نمایشنامه‌نویسی خود، ادامه می‌دهد: نمایشنامه‌نویسی را در نوزده سالگی به طور جدی با نوشتن نمایشنامه‌ «افسانه‌ی عشق» شروع کردم. این نمایشنامه که تلفیقی از دو  شعر« شهریار شهر سنگستان» از مهدی اخوان ثالث و افسانه‌ «لیلی و مجنون» از نظامی بود، در دوره‌ خود مورد توجه استادان و هنرمندان انجمن نمایش قرار گرفت و توسط آقای محمود عربخانی روی صحنه رفت.

وی می‌افزاید: از آن پس نوشتن نمایشنامه جزو دغدغه‌های همیشگی من شد و نمایشنامه‌هایی با مضامین اساطیری، جامعه‌شناختی، روانشناسی، شهادت و… نوشته‌ام که با هر بار نوشتن قدم‌های بعدی برایم هموارتر شده، زیرا به عنوان نویسنده اگر هر روز ننویسید و اگر هر روز نخوانید کم کم ترس از سپیدی کاغذ و وسواس بر شما چیره می‌شود و متوجه می‌شوید مدت‌هاست که در جا زده‌اید.

به اعتقاد این نویسنده استمرار و سختکوشی و سرو کله‌زدن مداوم با شخصیت‌ها و سوژه‌ها به مرور از افراد نویسنده‌ قدرتمند‌تری می‌سازد.  

او که به تازگی در زمینه‌ نمایشنامه‌ خیابانی هم قلم می‌زند دلیل  گرایش خود به نوشتن نمایشنامه خیابانی را ارتباط تنگاتنگ با مخاطب و درگیر کردن او با فضای نمایشنامه و همچنین رو در رویی با انواع مخاطب و نه فقط مخاطب جدی و بلیط خریده‌ی تئاتر، دانست و اذعان کرد که این موضوعات باعث می شود که تئاتر خیابانی برایم جذابیت دوچندانی داشته باشد.

وی نمایشنامه را سخت‌ترین نوع ادبی دانست و گفت: همواره اعلام می‌شود که رمان سخت‌ترین نوع ساختار ادبی است، اما در رمان شما فضایی به وسعت جهان فکر و زندگی انسان در اختیار دارید و مرغ خیال نویسنده می‌تواند حیطه‌ی وسیع‌تری برای بال و پر زدن در اختیار داشته باشد؛ اما در نمایشنامه و از آن جایی که شما اثری دراماتیک خلق می‌کنید که در اجرا به تکامل واقعی خود دست یابد، توجه به فضای محدود نمایش، صحنه‌ها و امکانات اجرایی هم لازم است و در عین حال باید بتوانید متنی بنویسید که تماشاگر را از دنیای روزمره، نگاه کردن به صفحه‌ گوشی اش در تاریکی سالن (به دلیل خستگی احتمالی از اثری نه چندان جذاب) و از سیر در تفکرات شخصی خودش جدا کند و میخکوب و محو تماشای داستانی کند که در پی اتمام کار و خروج از سالن، نگاهی تازه‌تر به او خواهد بخشید و وادار به فکرش خواهد کرد.

وی در خصوص اصل بومی‌نویسی در نمایشنامه‌نویسی خاطرنشان کرد: برای جهانی شدن اول باید بومی‌نویس باشیم. بهترین آثار جهان آثاری هستند که مسأله‌ای در محل زندگی قهرمان را مطرح می‌کنند. مساله‌ای که جهانی خواهد شد. برای نوشتن یک اثر خوب اول باید دغدغه‌ی ذهنی خود و مردم اطرافمان را مطرح کنیم و چه بسا بعد از خواندن شدن نمایشنامه و دیده شدن نمایش متوجه بشویم این دغدغه، ذهن‌های بسیاری را درگیر کرده و یه امر جهان‌شمول بوده است. نویسنده‌ای که اول خودش و بعد دنیای اطراف خودش را در ابتدایی‌ترین سطوحش از دوستان و محله و شهر و غیره نشناسد چطور می‌تواند به مسائل ملی و جهانی فکر کند؟

بهرامی خاطرنشان کرد: نوشتن یعنی دیدن و نه مشاهده، اگر ما خوب اطراف خود را ببینیم، دیدگاه خلاقانه و نقادانه برای بهتر کردن زندگی داشته باشیم. اثر ما می‌تواند آغازی برای بهتر کردن زندگی حتی یک انسان که چه بسا در نزدیکی ما زندگی می‌کند، باشد. علاوه بر این‌ها شناخت و اشراف بر مسائل بومی و استانی و مسائل فرهنگی و هنری و تاریخی مکانی که در آنجا زیست داریم باعث خلق آثاری می‌شود که شاید روزی در دورترین مناطق جهان باعث شناخت غریبه‌ترین افراد از ما و نسل ما و زندگی ما بشود. همان طور که به واسطه ادبیات هر سرزمین دیگر، با مردم آن سرزمین بیگانه نیستیم.

نویسنده در یک انزوای ذهنی و دور از جامعه نیست

وی در خصوص دغدغه اجتماعی در نوشتن، اظهار کرد: درست است که نوشتن امری درونی و فردی هست و نویسنده در خلوت خود اثری را خلق می‌کند اما نویسنده در یک انزوای ذهنی و دور از جامعه نیست. نویسنده در بطن جامعه است. فردیت ندارد، اگر خوشبخت‌ترین فرد هم باشد با دیدن قطره اشکی در چهره‌ی یک انسان دیگر ستون این سرای خوشبختی بر سرش فرو می‌ریزد و دست به قلم می‌برد تا شاید بتواند تحولی ایجاد کند.

این نویسنده خاطرنشان کرد: هر اثر، فرزند دغدغه‌ها، شناخت و بررسی عمیق نویسنده‌ای است که هم باید جامعه‌شناس باشد، هم روانشناس، هم فرهنگ و اسطوره‌شناس و هم مردم‌شناس. ریشه تمام جنایات بشر در نادانی و جهل است و نوشتن هست که چراغی برای مبارزه با جهل روشن می‌کند. به طوری که هر چقدر فرهنگ یک جامعه بالاتر برود میزان جرم و جنایت در آن جامعه کمتر خواهد شد. هنر نمایش جزو فرهنگ‌سازترین هنرهای جهان هست که با وسعت‌بخشی ذهن و تقویت خردورزی، انسان‌های آگاه‌تری را پرورش می‎دهد.

اولین و مهمترین نکته در خلق یک اثر هنری، مخاطب است

بهرامی در پاسخ به سوال اینکه در اجرای نمایشنامه چه مسائلی اهمیت دارند؟ خاطرنشان کرد: اولین و مهمترین نکته در خلق یک اثر هنری چون نمایش، مخاطب است. وقتی مخاطبی نباشد اثر هنری در عمل تبدیل به یک دل نوشته شخصی می‌شود. پس مهم‌ترین کار در اجرای نمایش توجه به مخاطب و جذب مخاطب و کم‌کم ارتقای فرهنگ و سلیقه‌ی مخاطب است. جذابیت و کشش و تعلیق نمایشنامه در این مورد حرف اول را می‌زند. سادگی در بیان داستان، البته در کنار لایه‌های قوی پنهان نفوذ‌کننده در ذهن مخاطب باعث ماندگاری اثر می‌شود. منظور از جذابیت کشش دراماتیک اثر است. ابتدا باید مخاطب را جذب کنیم سپس او را در دنیای ذهنی اثر غرق کنیم تا بتونیم تأثیری را که می‌خواهیم روی مخاطب بجا بگذاریم تا وقتی از سالن نمایش بیرون می‌رود، شاهد تغییری در اندیشه‌های او هر چند کوچک باشیم.

 وی ادامه می‌دهد: نگاه و دغدغه‌مندی مشترک نویسنده و کارگردان، ارتباط فکری و تحلیل کار توسط کارگردان و بازیگران و مشارکت نویسنده، رسیدن به یک جهان‌بینی مشترک و نحوه ارائه البته نه به لحاظ تکنیک کارگردانی بلکه به جهت مفهوم اثر، مطالعه، نقد و بررسی و نه فقط تشویق‌های دوستانه از ملزومات بعدی در اجرای نمایش است. البته و فرای همه‌ی این موارد لازمه‌ی این‌که نمایشی روی صحنه برود دغدغه‌مندی مسئولان نسبت به ارتقای فرهنگ جامعه و اهمیت به هنر نمایش، فراهم کردن تسهیلات و حمایت مادی و معنوی هنرمندان است.

وضعیت استان را در خصوص تئاتر و نمایشنامه نویسی چطور ارزیابی می‌کنید؟

از نظر نمایشنامه‌نویسی متاسفانه در وضعیت مطلوبی قرار نداریم. نسل جدید علاقه‌مند به تئاتر بیشتر به سمت بازیگری و کارگردانی گرایش دارد و کمتر سختی‌های نوشتن را به جان می‌خرد. گاهی هم با سهل گرفتن امر نوشتن نمایشنامه، آثاری خلق می‌شود که به رغم ادعای نویسنده اش به لحاظ محتوا و تکنیک ضعف‌های بسیاری دارد و چه بسا کمبود آموزش پایه‌ای و اصولی را بیشتر نمایان می‌کند. البته در این زمینه اداره‌ ارشاد با برگزاری ورکشاپ‌های نمایشنامه‌نویسی و حوزه‌هنری با تشکیل گروه‌های نمایشنامه‌نویسی مبتدی و فعال گام‌های مثبت و امیدوارکننده ای برداشته است که امیدوارم موثر واقع شود. در اکثر شهرها و استان ها نسل جدید جوانان علاقه‌مند نمایشنامه‌نویسی وارد عرصه شده‌اند که در بین آنها چهره‌های مستعد و آینده‌داری دیده می‌شوند اما در زنجان متاسفانه این موضوع کمرنگ است. پیشنهاد می‌کنم با تشویق و برگزاری دوره‌ها و کلاس‌های بیشتر، خوانش آثار نمایشنامه‌نویسان مبتدی، کمک به رفع ایرادات و کشف و اظهار نقاط قوت و مثبت متون و اهمیت دادن بیشتر آنان با روش هایی چون برگزاری دوره و کلاس فعال، نمایشنامه‌خوانی از آثار خوب و حتی در نهایت کمک به چاپ آثار نوقلمانی که آثارشان را بارها بازنویسی و رفع ایراد کرده اند، نسل جدیدی از نویسندگان در شهر و استان خود پرورش بدهیم که بتوانند حرفی در عرصه‌ی ادبیات نمایشی کشور داشته باشند. به شخصه حاضر به کمک و راهنمایی به جوانان علاقه‌مند و مستعد در این زمینه هستم.

وی در پاسخ به سوال اینکه «میزان بهره‌مندی از نمایشنامه‌نویسان استان در اجرا و روی صحنه بردن نمایش تا چه میزان است؟» خاطرنشان می‌کند: اکثر دوستان کارگردان سعی می‌کنند اجرای متون خودشان یا نویسندگان بومی را به جهت سختی‌های گرفتن مجوز  نویسنده و تکرار نکردن آثار چندین بار به اجرا رفته در پایتخت، در الویت قرار بدهند که این امر نیکوتر است. از طرفی به دلیل اقلیم شناسی و مخاطب شناسی، نویسندگان بومی می‌توانند آثاری خلق کنند که با مخاطب همشهری و هم‌استانی ارتباط بهتری برقرار کند و در بردارنده‌ی دغدغه‌های مشترک آنها باشد.

وی می افزاید: با توجه به گستردگی فضای مجازی و ارتباط راحت‌تر و در پی شناخته شدن بیشتر بخاطر حضور در جشنواره‌های مختلف، نمایش‌نامه‌های خود من در استان‌های دیگر و توسط کارگردان‌های غیر همشهری کار می‌شود و البته در زنجان هم دوستان علاقه‌مند برخی آثار من را روی صحنه برده‌اند‌.