به گزارش « پایگاه خبری-تحلیلی پیام ملّت» در ادامه مباحث مربوط به اختلالات روانشناختی، با فاطمه رستمخانی، روانپزشک به موضوع خودشیفتگی می پردازیم. طبق تعریف، انسان خودشيفته کسى است که بيش از حد تعادل و به شکلى بيمارگونه به خود توجه دارد. اين گونه افراد، بشدت دچار اضطراب هستند و بدترين درد برايشان اين است که کسى به آنها توجه نکند، بنابراين براى جلب توجه ديگران، دست به هر کارى مى زنند. بسیار پیش آمده که  در پی بروز رفتارهایی از سویی فردی، این اختلال را به وی نسبت داده ایم، ولی باید دید مرز این رفتارها با خودشیفتگی چیست و افراد دارای اختلال خودشیفتگی چه ویژگی هایی دارند.

فاطمه رسمتخانی در گفت و گو  با خبرنگار پیام ملّت، در تشریح ویژگی های افراد خودشیفته می گوید: این افراد به طور خود بزرگ بینانه احساس می کنند آدم بسیار مهمی هستند و از جهتی نظیر ندارند، اما در پشت این احساسات، عزت نفس شکننده ای دارند و حتی نسبت به انتقادهای جزئی هم آسیب پذیر هستند.

فرد خودشیفته احساس خود بزرگ بینی بصورت مهم پنداشتن خود، اشتغال ذهنی با خیال پردازی هایی در زمینه موفقیت بی حد و حصر، قدرت و هوش و استعداد زیبایی دارند و همچنین اعتقاد به خاص و بی همتا بودن دارد و فکر می کند که فقط افراد خاص یا عالی رتبه قادر به درک وی هستند و بایستی تنها باید با آن ها رابطه داشته باشد.

رستمخانی نیاز مفرط به تمجید و تحسین را یکی دیگر از ویژگی های افراد دارای اختلال خودشیفتگی نام برد و گفت: این افراد احساس محق بودن دارند، یعنی به طور کاملا نامعقول انتظار برخوردی مطلوب از دیگران دارند و افراد باید بی چون و چرا تسلیم خواسته او شوند. همچنین استثمارگری در روابط بین فردی نیز دارند (یعنی سوء استفاده ازدیگران برای رسیدن به اهداف خود)، همدلی و درک یا شناخت احساسات و نیازهای دیگران را ندارند.

وی با بیان اینکه این افراد رفتارهای متکبرانه نشان می دهند گفت: این علائم باید از اوایل بزرگسالی شروع شده باشد و باعث مشکلات بین فردی و شغلی و فشارهای روانی شده باشد. این اختلال به نوعی اختلال شخصیت است و مزمن و صعب العلاج است . این بیماران پیوسته باید متحمل ضربه ای شوند که در نتیجه رفتار خودشان یا وقایع زندگی بر خودشیفتگی شان وارد می شود. آنها پیری را تاب نمی آورند و  چون زیبایی و قدرت و مزایای جوانی برایشان مهم است و دو دستی به این چیزها چسبیده اند، در برابر بحران های میانسالی از دیگران آسیب پذیر تر هستند.

این روانپزشک در خصوص نحوه درمان و اقداماتی که باید در مقابل این افراد انجام داد گفت: روان درمانی برای این افراد شدیداً نیاز است، ولی در کل، درمان این اختلال بسیار دشوار است، چون اگر قرار است پیشرفتی در کار درمان حاصل شود بیمار باید از خود شیفتگی خود دست بردارد.

گروه درمانی، برای اینکه این افراد چگونگی مشارکت با دیگران را یاد بگیرند و تحت شرایط ایده آل واکنشی توأم با همدلی نسبت به دیگران نشان دهند نیز توصیه می شود. گاهی دارو درمانی هم در این اختلال که همراهی با افسردگی و حساسیت به طرد دارند یا افرادی که چرخش های سریع خلق دارند مورد نیاز است .

رستمخانی در تشریح این موضوع که آیا افرادی که مدام و به طور افراطی با استفاده از موبایل، از خودشان عکس می گیرند و منتشر می کنند  نیز درگیر خودشیفتگی هستندیا خیر، گفت: استفاده از ادیت تصویر  و دوربین و موبایل، اکثر اوقات در افراد با شخصیت های نمایشی یا افراد با اعتماد به نفس پایین که نسبت به ظاهر خود احساس خوبی ندارند بیشتر دیده می شود. البته افراد با اختلال شخصیت نمایشی از لحاظ نمایشگری و بازی دادن دیگران در روابط بین فردی شان با این اختلال شخصیت مشابهت هایی دارند و گاهی هر دو نوع اختلال با هم دیده می شود.

وی در مورد روش برخورد با افراد خود شیفته نیز گفت: کارآسانی نیست، چون این افراد ذهنشان محدود به خودشان است و فراتر از دنیای خودشان نمی روند. پس اول باید این افراد را بتوانیم شناسایی کنیم، چون اکثر آدم ها کمی خودشیفتگی دارند، ولی لزوماً خودشیفته نیستند. فرد خودشیفته همدلی پایینی دارد و احساسات دیگران را نمی تواند درک کند . پس فقط برای کمک به خودش گام بر می دارد. اگر کسی در کارش ترفیع بگیرد به جای تبریک به او دائم خودش را لایق می داند. از اعمال خود شناخت کافی ندارد و پیوسته نیاز به تمیجد و تأیید دارد.

رستمخانی با بیان اینکه نکته مهم این است که سراغ آنها نروید مگر اینکه مجبور باشید گفت:  ولی اگر از نزدیکان آنها هستید در ارتباط با او یک اصولی را بدانید تا اذیت نشوید. محدودیت آنها را بپذیرید و اگر فرد خودشیفته برایتان با ارزش است باید خودشیفتگی اش را هم بپذیرید و انتظار توجه و حمایت نداشته باشید و در مورد مشکل خودتان با وی صحبت نکنید. از بازی های ذهنی اجتناب کنید . آنها بازی هایی برای متزلزل شدن و به ساز آنها رقصیدن راه می اندازند،  وارد آن بازی ها نشوید و یا به آن بازی ها پایان دهید.

وی افزود: در برابر دلخوری، دروغ و تحقیر از سوی آنها واکنش نشان ندهید و بحث نکنید و حد ومرز مشخص کنید. انتظار خوشنودی نداشته باشید و انتقاداتشان را به دل نگیرید، چون رفتارشان ناشی از نگرش نامتعادل است.

همچنین شنونده خوبی برای آنها باشید چون بهترین راه،  گوش دادن به آنها است  و راجع به مواردی که خودش تعریف می کند شما نیز تعریف و تمجید کنید. انتقاد سازنده بیان کنید و برای اثبات امتیازات و توانمندی هایتان بحث نکنید چون او گوش شنوا ندارد.

توصیه های دیگراین روانپزشک در خصوص نحوه برخورد با افراد خودشیفته چنین است:

ارزش های وجودی خود را از روشهای دیگری تقویت کنید.( ارزش انسان در حالت ایداه آل از دورن خود نشأت می گیرد، ولی برخی برای تقویت آن نیازمند تایید دیگرانند . شما برای تایید سراغ آنها نروید چون آنها نا توان در تایید شما هستند.

در مورد هر چیزی با آنها صحبت نکنید، چون درک آنها پایین و احتمال سوء استفاده آنها از شما بالا است .

سعی کنید همذات پنداری کنید. آنها با وجود اعتماد به نفس بالا، احساس حقارت بالایی در درون خود دارند، برای همین ، نیاز به تایید پیوسته دیگران دارند. البته همذات پنداری به معنای این نیست که هر چه گفتند و خواستند را انجام دهید . برایتان آسان می شود که بدانید رفتار آنها ناشی از انزجار درونی و احساس ناکافی بودن و ناکاملی از خودشان است.